Gids: De voor- en nadelen van verschillende duurzame materialen
Als je af en toe naar de labels van je duurzame kleding kijkt, heb je vast al wel gehoord van biologisch katoen, Tencel, bamboe en de vele andere materialen waaruit je kleding bestaat. Maar hoe worden die materialen eigenlijk gemaakt? Waaruit bestaan ze? En wat zijn de voor- en nadelen ervan voor jezelf en de wereld? In het overzicht hieronder zetten we het voor je op een rij.
Tekst: Sigrid Jacobs, foto: Adobestock
BIOLOGISCH KATOEN
Katoen wordt gemaakt van katoenplanten, die na de oogst worden gesponnen tot katoengaren.
Voordelen
+ Biologisch katoen kan verbouwd worden zonder gebruik van pesticiden of kunstmest en gesponnen zonder chemicaliën.
+ Daardoor is de stof beter voor het milieu én voor de gezondheid van katoenboeren, hun dieren en de textielarbeiders.
+ Ademend materiaal,dat door de afwezigheid van irriterende stoffen tijdens het productieproces prettig aanvoelt en zacht is voor de huid.
Nadelen
- Katoen heeft van alle textielsoorten het grootste waterverbruik. Ook voor de productie van biologisch katoen is veel water nodig, al zijn de meningen daarover verdeeld.
- Biologische katoenteelt heeft een lagere opbrengst per hectare. Er is dus meer land nodig om biologisch katoen te kunnen verbouwen.
TENCEL, LYOCELL
Tencel is de merknaam van de vezel lyocell. De stof wordt gemaakt van houtpulp van (meestal) Eucalyptusbomen.
Voordelen
+ Eucalyptusbomen zijn duurzamer dan veel andere bomen of planten: ze hebben minder meststoffen en pesticiden nodig en gebruiken minder water dan bv. katoenplanten.
+ De stof wordt voornamelijk in Europa geproduceerd.
+Zachte, hypoallergene stof die aangenaam is om te dragen en bovendien goed water absorbeert en ventileert (ideaal voor in de zomer!).
Nadelen
- Ook al zijn Eucalyptusbomen duurzamer dan andere bomen, toch heeft de productie van Tencel ook ontbossing tot gevolg.
- Er is een chemisch proces nodig om het hout te verwerken tot een zachte vezel. Dat proces verbruikt energie en zorgt voor water- en luchtvervuiling.
ECOVERO
EcoVero is de duurzame versie van viscose en wordt gemaakt van houtpulp van bomen uit natuurlijk gekweekte, hernieuwbare en FSC- en PEFC-gecertificeerde bossen.
Voordelen
+ EcoVero biedt de draagbaarheid van viscose, maar met een minder milieubelastend productieproces.
+ EcoVero wordt in Europa geproduceerd volgens een closed loop proces: de chemicaliën die worden gebruikt om het hout op te lossen, worden steeds hergebruikt.
+Ideaal is dat je kleding uit EcoVero amper hoeft te strijken! Op die manier bespaar je ook nog energie uit.
Nadelen
- Net zoals bij viscose krimpt de stof redelijk snel. Let dus bij het wassen op dat je het kledingstuk zeker niet warmer dan 30° wast of kijk goed naar de wasvoorschriften.
BAMBOE
Bamboe is een grassoort. Van de harde bamboevezels wordt tijdens het productieproces garen gemaakt.
Voordelen
+ Bamboe is een erg duurzame grondstof: de plant groeit snel, heeft geen meststoffen of pesticiden nodig, kan groeien op een bodem van lage kwaliteit en hoeft niet opnieuw aangeplant te worden nadat het is geoogst (de wortels schieten gewoon weer omhoog).
+Bamboe is een luchtzuiverende plant: het produceert 35% meer zuurstof dan een gemiddelde boom van dezelfde omvang.
+ Zachte, ademende stof, die snel vocht opneemt en zelfs van nature anti-bacterieel zou zijn.
Nadelen
- Bamboe groeit meestal in China. Ook de productie vindt meestal in China plaats.
- Het productieproces van bamboe verloopt niet altijd zo milieuvriendelijk. Vaak wordt bamboe nog op een chemische manier geproduceerd, waarbij het gebruik van chemische stoffen (nog) niet via een closed loop systeem gebeurt.
HENNEP
Hennep wordt net als veel andere stoffen van een plant gemaakt: de hennepplant.
Voordelen
+ De meeste hennepproductie gebeurt nog in Azië, maar hennepplanten kunnen ook in koudere klimaten groeien. Het is dus prima mogelijk om hennep ook in Europa te verbouwen en produceren.
+ De hennepplant heeft weinig water en land nodig om te groeien.
+ Hennep wordt wel eens een koolstofnegatieve plant genoemd, omdat het meer CO2 opslaat dan het uitstoot.
Nadelen
- Hennep spinnen is een erg energie-intensief proces.
- Een van de grootste voordelen van de plant is ook een groot nadeel: het is een sterke, stugge stof, die op zichzelf niet zo zacht aanvoelt en daardoor vaak gemengd wordt met andere stoffen. Zo’n mengstof zorgt ervoor dat recyclage moeilijker ligt.
LINNEN
Wist je dat linnen de enige textielvezel is die in Europa is ontstaan? Linnen wordt gemaakt van de vlasplant. De binnenste vezels van de plant worden bewerkt tot een garen, waar uiteindelijk de stof linnen van wordt geweven. Linnen is één van de oudste materialen die nu nog gebruikt wordt. Het was al populair bij de oude Egyptenaren!
Voordelen
+ De vlasplant heeft weinig water en pesticiden nodig. In principe is regenwater genoeg om de plant te laten groeien.
+ Vlasplanten kunnen groeien in arme grond en hebben weinig landoppervlakte nodig.
+ Ongeveer 85% van het linnen dat op de markt komt is van Europese oorsprong. Dat spaart dus heel wat transport uit.
+ Linnen is zero waste: tijdens het productieproces gaat niets verloren. Zo wordt het stro verwerkt in bouwmateriaal en worden de zaden vaak gebruikt als grondstof voor zeep, verzorgingsproducten en voeding.
Nadelen
- Een kledingstuk van 100% linnen kreukt snel. Daarom mixen merken linnen vaak met andere stoffen. Het is dan aangenamer om te dragen, maar moeilijker om te recycleren.
- Het spinnen van linnen is een arbeidsintensief proces. En productie in Europa is prijziger. Linnen kleding is daarom wat duurder.
GERECYCLEERD POLYESTER
Bij gerecycleerd polyester of rPET wordt de bestaande plastic kunststof gesmolten om te spinnen tot een nieuwe polyestervezel.
Voordelen
+ Er is geen nieuwe grondstof nodig, waardoor er minder uitstoot plaatsvindt.
+ De afvalberg wordt kleiner, de oceanen worden schoner.
+ (Gereycleerd) polyester droogt snel en is waterdicht. Het is dus uitermate geschikt voor sport-, zwem- en regenkleding!
Nadelen
- rPET is duurzamer dan gewoon PET, maar het productieproces vereist nog steeds veel energie. Over de CO2-uitstoot van rPET tegenover gewoon PET is er trouwens wel wat discussie.
- Tijdens het wassen komen er microplastics vrij. Die komen via de afvoer in het oppervlaktewater en uiteindelijk in de zee terecht. Gebruik dus altijd je Guppyfriend waszak als je (gerecyleerd) polyester wast!
- rPET wordt vaak gemengd met andere materialen, waardoor het moeilijk opnieuw te recycleren is. Bovendien is polyester niet eeuwig herbruikbaar, omdat de kwaliteit van de hergebruikte vezel telkens afneemt.
BIOLOGISCHE WOL
Dierlijk product, dat na het scheren gereinigd, gekamd en gesponnen wordt tot een draad.
Voordelen
+ De wol is afkomstig van dieren die vrij de ruimte krijgen om te bewegen en te grazen. De dieren krijgen geen preventieve antibiotica en worden op een rustige manier geschoren.
+ De wol wordt niet behandeld met schadelijke chemicaliën of giftige verfstoffen.
+ Bij de productie wordt meestal gebruik gemaakt van een closed loop systeem.
+ Wol absorbeert geen geur en hoeft daarom niet vaak gewassen te worden. Even luchten is vaak al voldoende!
Nadelen
- Het is een dierlijk materiaal. Geen optie dus voor veganisten.
- Er is veel weidegrond nodig voor het houden van de dieren (kan bijdragen aan ontbossing).
- Productie van wol draagt bij aan de hoge uitstoot van broeikasgassen door de boeren en scheten van de schapen (methaan).
- Er is veel water nodig om de wol te wassen.
ECO LEER
Leer wordt gemaakt van dierenhuiden, die na het looien in verschillende stappen bewerkt worden tot het uiteindelijke product.
Voordelen
+ Bij ecologisch leer worden tijdens het looien geen schadelijke chemicaliën gebruikt, maar looizuren van verschillend planten. Men spreekt daarom ook wel van ‘plantaardig gelooid leer’.
Nadelen
- Het is moeilijk te achterhalen in welke omstandigheden de dieren leven.
- Niet geschikt voor veganisten.
- Dierenhuid is niet altijd een bijproduct van de vleesindustrie. Er worden jaarlijks zo’n 1 miljard dieren speciaal gefokt en gedood voor hun huid.
- Het proces van ecologisch leer duurt langer, er is meer water voor nodig en het drogen van het leer vraagt veel energie.
VEGAN LEER
Veganistisch alternatief voor leer, dat ofwel uit kunstmatige materialen bestaat (al dan niet gerecycleerd plastic), ofwel gemaakt wordt van plantaardige alternatieven (maïsleer, ananasleer, appelleer, etc.)
Voordelen
+ Er komt geen dierenleed aan te pas.
Nadelen
- (Nog) niet altijd dezelfde kwaliteit en comfort als dierlijk leer.
- Milieuvriendelijke alternatieven kunnen op dit moment nog niet aan de grote vraag van de kledingindustrie voldoen.
- Voor de productie van vegan leer uit plastic zijn veel chemicaliën en grote hoeveelheden water nodig. Dit soort vegan leer is moeilijk te recycleren en vergaat niet in de natuur.
Gepubliceerd in het Good Stuff magazine